Nasıl / Bozuk para temizleme yöntemleri, koleksiyonculara tavsiyeler-

Öncelikle şunu söylemem gerekir;
EĞER Kİ BOZUK PARA KOLEKSİYONU YAPIYORSANIZ VE BULDUĞUNUZ KİRLİ BOZUKLUKLARI KOLEKSİYONA KATMAK İSTİYORSANIZ;
HİÇBİRİNİ ASLA TEMİZLEMEYİN.

Bozukluklar bakır, krom ve farklı alaşımlar gibi çeşitli birleşimlerden yapılırlar ve bu tür maddeler, var oldukları ilk andan itibaren havadaki oksijen ile tepkimeye girmeye başlarlar.
Metal paraların oksitlenmesi kaçınılmaz bir şeydir. 
Bu yüzden bir para ne kadar eski ise -korunma şekline de bağlı olarak- oksitlenmiş olması, kirlenmesi, paslanması o kadar doğal ve daha yeni olan bozukluklara oranla bu aşınımlar bir o kadar yüksek düzeyde olacaktır.

Bundan sonra sayacağım bir kaç madde ise daha çiçeği burnunda KOLEKSİYONCULARIN göz önüne alması gereken bilgiler:
- Bozuklukları temizlemeye kalkmayın.
- Bozuklukları su ile temizlemeye, yıkamaya, ıslak veya nemli bezlerle silmeyin.
- Bozuklukları çıplak eliniz ile tutmayın.

Bozuklukların üzerine oluşan pas ve oksitlenme, bu paraların değerini yükseltir.
Siz o pas ve kirden kurtulduğunuz anda paranız yeni gibi olur olmasına fakat elinizdeki bozukluğun değeri tahmin edemeyeceğiniz miktarda düşecektir. Bozukluğun dış yüzeyinde oluşan aşınmalar, bozukluğun bir parçasıdır, onlara dokunmayın.

Bunun dışında, eline geçen bozuk paraları dekoratif olarak sergilemek isteyen, saklamak isteyen(koleksiyoncu olarak değil tabi ki) ya da kişisel amaçlar için kullanmak isteyenlere temizleme önerilerinde bulunabilirim.

"%100 çalışıyor denendi. yayalım arkdşlr" etiketini de yapıştırdım mı; tam olur.

Birinci yöntem; zeytinyağı banyosu.
Evet, okuyunca biraz tuhaf gelebilir, başta ben de garipsemiştim. Fakat bu yöntemi internette araştırırsanız, dünyanın dört bir yanındaki insanların deneyip tavsiye ettiğini göreceksiniz.

- Nasıl?

Basitçe; küçük bir tencereye ya da küçük bir tavaya paranın üstünü kaplayabileceğini düşündüğümüz miktarda zeytinyağını döküyoruz. Yüksek ateşte, bir kaç saniye için yağın kızmasını bekliyoruz. Sonra parayı yavaşça tencerenin içine bırakıyoruz. Kirliliğine, aşınmasına bağlı olarak bir yüzünü 5-10 saniye, diğer yüzünü de 5-10 saniye olmak üzere HİÇBİR ŞEY yapmadan yağın içinde bekletip çıkarıyoruz. Daha sonra su ile temizleyip, eski bir diş fırçası ile yüzeyi fırçalıyoruz. Bu kadar.

*

İkinci yöntem ise; pas çözücü temizlik ürünleri.
Bunlar size kesin çözüm sunar ama şunu bilin ki her bozukluk tek bir maddeden yapılmamıştır. Farklı alaşımlardan oluşur. İçinde bakır bulunduran bir bozukluğunuz varsa; bu parayı pas çözücü içinde temizlerseniz; oksitlenen bölgelerde bakırın kendini açığa çıkardığını göreceksiniz.

- Nasıl? 

Minik cam bir kaba pas çözücü herhangi bir temizlik ürünü döküp toplam 10-15 saniye için bozuk parayı içinde bırakıyoruz. Daha sonra eski bir diş fırçası ile yüzeyi fırçalıyoruz. Bu kadar.

*

Üçüncü yöntem ise; tuzlu sirke karışımı.
Bu karışım da oksitlenen bölgelerin temizlenmesine yardımcı oluyor.

- Nasıl? 

Bir kabın içine istediğiniz çeşit sirkeyi ve bir miktar tuzu boşaltın. Tuzun tamamen çözünüp, biraz çöküntü bırakması daha iyi olur. Bozuk paraları bu karışımın içinde 10 dakika, gerekiyorsa daha fazla bekletip; yüzeyini eski bir diş fırçası ile fırçalayın.

*

Son ve en zor yöntem ise; elektroliz.
Herkesin evde yapamayacağı bir yöntem. Bu yüzden es geçeceğim.

Ben bu yöntemlerden ikisini deneyerek, bir hayli kirli ve oksitlenmiş görünen eski bir parayı temizledim.

Bulduğum para bu şekildeydi:

Paranın arka yüzünde oksitlenmiş bölgeler açıkça görünüyor. Kahverengiye çalan bölgelerde aşınım mevcut.

Önce pas çözücü kullanarak temizledim, daha sonra ise kaynayan zeytinyağında bekletip dış yüzeyini fırçaladım.

Çok uzun sürmedi ve sonucu böyle oldu:

Paranın arka yüzünde bulunan bakır-kahverengimsi yerler; ben temizlemeden önce bulunan oksitlenme bölgeleriydi.

Pas çözücü kullanmam bu aşınmanın temizlenip, doğal oksit tabakasının yok olmasına ve bozukluğun içinde bulunan bakırın ortaya çıkmasına sebep oldu.

*Araştırdıktan sonra öğrendim ki bu bozukluk Büyük Britanya'ya ait 1947 basımlı 1/2 Crown imiş.

Bu bozukluk hakkında daha fazla bilgi için: (x)

Daha iyi anlaşılabilmesi için karşılaştırmalı bir fotoğraf:

Bu bozukluk da şans paralarımın yanında kendine yer edindi.

Umarım yardımcı olabilmişimdir, güzel günler.

-Snail Goddess

Kültür/ Bozuk para şıngırtıları ve koleksiyon üzerine

Bozuk paralar; en yaygın koleksiyonlama ürünleri arasında sayılıyor.

Pul, bozuk para, kartpostal, dia, kartpostallar...

Nedenini bilmiyorum ama insan olarak bir şeyleri biriktirmeyi seviyoruz sanırım.

Sürekli bu koleksiyon parçaları peşinde koşarken bir şeyleri tamamlıyor olduğumuzun hissi bize çekici gelendir belki de.

Şimdilik sadece iki şey biriktiriyorum; 1940 öncesi askerlerine ait siyah-beyaz fotoğraflar ve dia'lar.

Dia'larda temam ise çok farklı; ki o da başka bir yazının konusu.

Bozuk paralar hiçbir zaman bir koleksiyoncu gözüyle ilgimi çekmemiştir. 

Tabi "Nereden geldi acaba? Kim kullandı; nasıl kullandı? Kendi ülkesinden buraya nasıl bir yolculuk yaptı? Şimdi kime ait olmaya gidiyor?" gibi soruları sormaktan kendimi alamam elime bozuk para geçince. 

Nasıl bir şanstır ki dia bulmakta o kadar zorlanırken, ilgilenmediğim bu bozuk paralar bana su gibi akıyor.

Etrafımdaki kişilerden bazı bazı bana avuçlar dolusu bozuk para gelir.

Eski, yeni, oksitlenmiş ya da değil; İngiltere'nin, Normandiya'nın, Çin'in...

Geçen yıl bu paraların çoğunu, bana bozuk para koleksiyonu yaptığını söyleyen bir arkadaşıma yollamıştım.

Elimde bir avucu doldurmayacak kadar kalmıştı. 

Bugün ne hikmetse onları bir inceleyeyim dedim. Pek eski değiller ama içlerinden yine de gerçekten güzel paralar çıktı.

Bunlarda ikisi bu geyikli bozukluklar.

Geyikleri ne kadar sevdiğimi anlatamam. Bunları görünce nasıl sevindim.

*Soldaki Kanada'ya ait 25 Cent'lik bir bozukluk.

 100 Cent = 1 Dolar

Bu bozukluk hakkında daha fazla bilgi için: (x)

-

*Sağdaki Birleşik Arap Emirlikleri'ne ait 25 Fil.

100 Fil = 1 Dirhem

Bu bozukluk hakkında daha fazla bilgi için: (x)

Koleksiyoncusu olmasam da, elime geçen bozuklukların ne olduğunu, hangi ülkeye ait olduğunu öğrenmeye bayılırım.

Şükür ki internet var. Google'a paranın üstünden bir kaç bir şeyler yazıyorum, 3-5 site arasında burnumu gezdiriyorum ve voila!

Bundan sonrası, paranın kime gideceğiyle alakalı.

Bozuk paralar genelde şans getiren nesneler olarak da saklanır.

En azından ben öyle yapıyorum. Bana şans getirdiğine inandığım ve hayallerimin somut imgesi olarak belirlediğim bir kaç bozukluk geçti elime son bir kaç yılda.

Bugün de bunlardan birini elde ettim sanırım.

Karıştırdığım bozukluklar arasında bir hayli büyük ve ağırca bi' tanesini temizleyip ne olduğunu araştırdım.

Öğrendim ki, 1947 basımlı Büyük Britanya'ya ait bir yarım crown'muş.

Crown'lar şu anda kullanımda olmayan, çok minik değerlere sahip; pence'ten bile küçük bir para birimi.

Birleşik Krallığı da ne kadar sevdiğim göz önüne alınırsa, sanırım bugün benim günüm oldu.

Şans paralarıma geyikli bozukluklar ile bir zamanlar İNGİLİZLERİN GÜZEL ELLERİNE DEĞMİŞ bir bozukluk katıldı. Şaka bi' yana bu bozukluğu temizlemem 10 dakikadan az vaktimi aldı. Temiz hali için "Bozuk Para Temizleme Yöntemleri" adlı yazıma göz gezdirebilirsiniz.

Son olarak şunu söylemek isterim ki, koleksiyon yapmak gerçekten emek, vakit ve para isteyen bir uğraş fakat her kuruşuna değer. Bu hayatta var olan her şeyin koleksiyonunu yapabilirsiniz.

Sizin ilginizi çeksin, size bi' anlam ifade etsin yeter.

Güzel günler.

- Snail Goddess